Жаңа тариф - электр энергиясын беру сапасын жақсартудың кепілі.

2020 жылдың 5 қазанында Нұр-Сұлтан қаласы бойынша табиғи монополияларды реттеу комитеті департаментінің (ТМРКД) ұйымдастыруымен 2021-2025 жылдарға арналған «Астана-АЭК» АҚ электр энергиясын беру тарифінің шекті деңгейін бекіту туралы қоғамдық тыңдау өткізілді.

Осыған байланысты басқарма төрағасының экономика және қаржы жөніндегі орынбасары Қашкеев Әлібек Маратұлы тұтынушылардың сұрақтарына жауап берді.

 

1. Электр энергиясын жеткізу қызметтері тарифтерінің шекті деңгейін бекіту туралы өтініш беруге не негіз болды?

              2021 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2016-2020 жылдарға бекітілген электр энергиясын жеткізу қызметтерінің шекті тарифтері аяқталады. Қазақстан Республикасының «Табиғи монополиялар туралы» Заңының, «Тарифті қалыптастыру ережелерінің» талаптарына сәйкес, «Астана-АЭК» АҚ 2021-2025 жылдарға арналған реттеліп көрсетілетін қызметке тарифтердің шекті деңгейін бекіту туралы өтінішпен уәкілетті органға жүгінді.

 

2. 2021 жылы «Астана-АЭК» АҚ-ның реттеліп көрсетілетін қызметіне тарифтің 2020 жылмен салыстырғанда 71% -ға көтерілуінің себептері қандай?

2018 жылы Астана қаласының прокуратурасы және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетінің департаменті «Табиғи монополиялар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкестігіне «Астана-АЭК» АҚ аудитін жүргізді. Аудит нәтижелері бойынша «Астана-АЭК» АҚ теңгерімінде жоқ және қала әкімдігінің меншігінде тұрған объектілерді ұстауға және жөндеуге 2015-2017 жылдарға 293 млн.теңге көлемінде өтемақы тарифі енгізілді. Бұл жағдай өткен жылдары компанияның нақты жұмыс істеп тұрған энергетикалық нысандары біздің теңгерімге берілмегендіктен туындады. Өтемдік тариф енгізілгеннен кейін объектілерді кәсіпорынның теңгеріміне беру бойынша жұмыс күшейіп, Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің күш-жігері мен «Astana» ӘКК» АҚ-ның тікелей қатысуымен айтарлықтай жылдам қарқынмен жалғасуда. 2020 жылдың басынан бастап құны 17,6 миллиард теңге болатын энергетикалық нысандар компанияның теңгеріміне өткізілді, құны 45,8 миллиард теңге болатын объектілер сенімгерлік басқаруға алынды, ал 2020-2021 жылдары активтер теңгеріміне шамамен құны 22 миллиард теңгені аудару күтілуде. 2021-2025 жылдарға арналған тарифтердің шекті деңгейін бекіту туралы өтініш жоғарыда аталған барлық энергетикалық объектілер компанияның теңгеріміне, оның ішінде сенімгерлік басқару объектілеріне өтетіндігін ескере отырып жасалды.

Энергетикалық объектілерді компанияның теңгеріміне беру пайдалану материалдарының, қызмет көрсетудің, амортизация мен мүлік салығының, оларға қызмет көрсетуге қажетті персонал санының артуына байланысты жалақының және басқа шығындардың бағасының өсуіне алып келеді. 5,56 теңге / кВтсағ тариф жобасында бұл шығындар 0,59 теңгені құрайды, яғни. шамамен 11%.

2020 жылға арналған бекітілген тариф төмен бағаланған, өйткені онда теңгерімде жоқ, бірақ іс жүзінде кәсіпорын қызмет көрсететін энергетикалық объектілерді ұстау шығындары ескерілмейді. Бұл - тарифтің 2021 жылы күрт көтерілуінің бір себебі.

Қазіргі уақытта елордада шамамен 3771 ШС, ҮШС, ТШС, КТШС қондырғылары бар, олардың ішінде біздің компания 1462 бірлікке қызмет көрсетеді. Болашақта қалған энергетикалық нысандардың бір бөлігі «Астана-АЭК» АҚ теңгеріміне берілуі мүмкін.

Сонымен қатар, сот 72 бірлік ҮШС, ТШС және 184,4 км электр беру желілерін иесіз деп таныды, оның 138,411 шақырымын қазір «Astana» ӘКК» АҚ біздің кәсіпорынның теңгеріміне беру үшін қабылдады. Қалған нысандар да «Астана-АЭК» -ке беріледі.

Жалпы, біздің компания 1 462 бірлік ТС, ҮШС, ТШС, КТШС 4 422,343 км кабельдік және әуе желілеріне қызмет көрсетеді. Қызмет көрсетілетін энергетикалық нысандардың жалпы саны 87 325,5 шартты бірлікті құрайды.

Тарифтің өсуінің тағы бір факторы - 2020 жылғы ақпанда Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі «Электр энергиясын пайдалану ережелеріне» және «Электр энергиясының бөлшек сауда нарығын ұйымдастыру және жұмыс істеу ережелеріне, сондай-ақ осы нарықта қызмет көрсету ережелеріне» енгізілген өзгерістерге байланысты энергиямен жабдықтаушы ұйымдар функциясының бір бөлігі энергия беруші компанияларға берілуі. Осы функцияларды орындау үшін стандарттарға сәйкес 507 адам қажет, оларды жалақымен қамтамасыз ету кәсіпорынға тағы шығындар әкеледі. 1 кВт / сағ үшін есептелгенде олар 0,53 теңгені құрайды немесе тарифтік құрылымда 5,56 теңге / кВтсағ 9,5% құрайды.

Инвестициялық бағдарлама бойынша пайдалануға берілген энергетикалық объектілер, сонымен қатар, өндірістік персоналдың жалақысы, амортизация және мүлік салығы және басқа шығындар түрінде қызмет көрсету шығындарын талап етеді. 1 кВт / сағ үшін есептелген бұл шығындар 2021 жылы 0,04 теңгені немесе 0,7% құрайды.

Тарифтің өсуінің тағы бір себебі - оның құрамына кірісті қосу. 1 кВтсағ үшін пайда үлесі 0,70 теңгені (12,6%) құрайды, инвестициялық бағдарламаны іске асыруға 0,58 теңге және КТС төлеуге 0,12 теңге бөлінеді. Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа мақсаттар үшін пайда тарифте көзделмеген. Бұл ретте, тарифтерді қалыптастыру ережесінің 11-тарауына сәйкес есептелген пайданың рұқсат етілген деңгейі (ПРД) 2021 жылға 3,4 млрд теңгені құрағанын атап өткен жөн, оның ішінде біз тарифтік сметаның жобасына тек 2,4 млрд теңгені енгіздік. Жалпы, бесжылдықта ПРД 16,8 млрд.теңге көлемінде анықталды, біз оның 12,8 млрд.теңгесін пайдалануды жоспарлап отырмыз.

2020 жылғы қолданыстағы тарифте 1 кВт.сағ пайда 0,008 теңгені немесе 0,25% құрайды.

Шекті тарифтерді бекіту туралы өтінішті қалыптастыру кезінде шығындар Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму болжамына сәйкес индекстелді (2021 жылы - 6%, 2022-2025 жылдары - 5% жыл сайын).

Жоғарыда аталған факторлардың әсерінен 2021 жылға тарифтің осындай көтерілуі болды. Әрі қарай, 2022 жылы тарифтің өсуі соншалықты маңызды емес (12,4%), бірақ инфляция деңгейінен жоғары, өйткені электр энергетикалық объектілерді 2021 жылы компанияның теңгеріміне қабылдау жоспарланған ағымдағы жылдың шығындарына әсер етеді.

 

3. 2021-2025 жылдары қандай инвестициялық бағдарламаны іске асыру жоспарланған?

2021-2025 жылдарға арналған 40,8 млрд.теңге сомасындағы инвестициялық бағдарламаның жобасы уәкілетті органға ұсынылды. Бұл бағдарламаның негізгі бағыттарына ескірген жабдықтар мен ЭБЖ ауыстыру (1,2 млрд. теңге), релелік қорғаныс (13,2 млрд. теңге), электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесі (3,6 млрд. теңге), объектілерді салу және қайта құру (21, 8 млрд. теңге), жобалық-іздестіру жұмыстары (1,1 млрд. теңге) жатады. Бұл шараларды іске асыру технологиялық бұзушылықтарды азайтуға, стандартты техникалық ысыраптар деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді.

Инвестициялық бағдарламаны іске асыру көзі 30,1 млрд. теңге сомасындағы амортизациялық аударымдар және 10,7 млрд. теңге пайда болып табылады.

 

4. Тариф жобасында стандартты техникалық ысыраптардың деңгейі қандай?

2021 жылға арналған тарифтік смета жобасында стандартты техникалық ысыраптар деңгейі 10,7% көлемінде қарастырылған, ал 2020 жылға бекітілген деңгей 10,8% құрайды. Шекті тарифтерді бекітудің бүкіл кезеңінде жоспарланған іс-шаралар нәтижесінде стандартты техникалық ысыраптар деңгейі 9,8% дейін төмендейді.

 

5. «Астана-АЭК» АҚ электр энергиясын беру қызметтері тарифінің өсуі соңғы тұтынушыларға қалай әсер етуі мүмкін?

«Астанаэнергосбыт» ЖШС-нің қолданыстағы тарифінің құрылымында «Астана-РЭК» желілері бойынша электр энергиясын жеткізу құны 21,4% құрайды. Біздің тарифтің 71% өсуі соңғы тұтынушылық тарифтің 15% өсуіне әкеледі.

Жалпы, 2021 жылы біздің қызметтерге тарифтің өсу пайызы уәкілетті органға байланысты. Жоғарыда айтылған тарифтердің өсу факторлары ескеріледі деп үміттенеміз. Әйтпесе, компанияның ауыр қаржылық жағдайы одан сайын нашарлай түседі. Қазіргі уақытта біз 2020 жылдың қорытындысы бойынша реттелетін қызмет түрлері бойынша 1,8 млрд. теңге көлемінде шығын болады деп күтеміз. Жағдай өсіп келе жатқан дебиторлық қарыздармен және нәтижесінде компанияның кредиторлық қарыздарымен күрделене түседі. Мысалы, 2020 жылдың 14 қазанындағы жағдай бойынша дебиторлық қарыз 3,3 млрд теңгені құрады, оның 86% немесе 3,3 млрд теңге «Астанаэнергосбыт» ЖШС-нің қарызы. Кредиторлық қарыздың өсу тенденциясы бар, сол күні ол 1,3 млрд. теңгені құрады. Негізгі несие берушілер - «Астана-Энергия» АҚ, «KEГOK» АҚ, «Ақмола АЭК» АҚ, «Жаңартылатын энергия көздерін қолдау бойынша есеп айырысу-қаржы орталығы» ЖШС, олар барлық сауда кредиторлық қарыздарының 88% құрайды.

2021-2025 жылдарға арналған тарифтерді компанияның реттелетін қызметті жүзеге асыру кезінде туындаған барлық шығындарды өтеуге жеткілікті деңгейде бекіту біздің компанияның қаржылық жағдайын жақсартудың және астананы энергиямен жабдықтаудың сапасын жақсартудың кепілі болып табылады.